Kijk wat ik op het internet vind

De beelden schrikte me af. Ik kon niet geloven dat ik hier als zo jong meisje mee in aanraking was gekomen. Het was goed dat het me nu afschrikte, maar dat is eerder anders geweest. Eerder had ik het gevoel dat ik ondersteunt werd, dat mensen mij begrepen. Wat ik niet wist, is dat ik eigenlijk voorgelogen werd en nog meer meegesleurd werd in de giftige wereld van de eetstoornis.

Mijn eigenwaarde op een scherm
Vol spanning typte ik de letters in de zoekbalk. Ik had het weleens eerder geprobeerd maar durfde niet. Nu voelde het anders. Ik klikte op de website, al snel verschenen er verschillende foto’s. Er was ook een pagina volgeschreven met regels. Wat was dit voor wereld? Ik klikte door, werd nieuwsgierig. Pro ana is een giftige online wereld waarin anorexia geromantiseerd werd en ieder mens wordt voorgelogen, met leugens om een betere versie van jezelf te worden. De pro-ana websites werden verboden, maar het probleem verplaatste zich naar instagram, tiktok en andere delen van de online wereld. Hoe gevaarlijk dit is? Onderzoek wijst naar verschillende feiten, dat het actief deelnemen en bezoeken van dit soort pagina’s weldegelijk kan zorgen voor verergering van de eetstoornis.

Van pro-ana naar instagram en tiktok
De pro-ana websites werden verboden waardoor veel leden niet meer actief waren. Het probleem verplaatste zich echter naar de moderne vormen van social media. Toen ik midden in mijn eetstoornis zat, kwam ik in een bepaald algoritme terecht. Daarin werd een eetstoornis geromantiseerd en gepromoot. Hoe langer ik me in het algoritme begaf, hoe extremer de beelden. Het bizarre was dat ik eraan wendde. Ergens gaf het me herkenning maar nu weet ik dat het enkel mijn eetstoornis herkenning gaf. Ik merkte dat ik me steeds eenzamer begon te voelen, dat de beelden me somber maakte, en het mijn eetstoornis enkel versterkte.

‘Maar ik merkte ook dat de beelden me somber maakte’

Van pro ana naar recovery
Naast de giftige content op de social media, ontdekte ik dat er ook een andere wereld bestond. Hier werd ook over eetstoornissen gepraat, maar op een hele andere manier. Er werd motiverende en inspirerende content gedeeld. Dit was de kant dat mijn gezonde kant voedde. Het waren mensen die oprecht wilden herstellen van hun eetstoornis, die geen content deelden dat als triggerend kon worden ervaren. Deze berichten brachten me steun, het voelde veiliger, lichter zelfs. Maar ook deze kant had een valkuil.

De giftige valkuilen
Binnen de eetstoornis community werd het een trend om een recoveryaccount aan te maken. Om je verhaal te delen en mensen op de hoogte te houden met hoe het ging. Maar wat als jij met een al ziek brein, zo’n account besluit te beginnen? Onder de naam: herstelaccount. Met eigen ogen heb ik gezien hoe kwetsbaar deze wereld is. Een eetstoornis is enorm competitief, het sluipt erin, ook in de content die je post op zulke accounts. Onbedoeld kunnen mensen anderen triggeren onder de naam ‘ik ben herstelt.’ Dit zorgt voor een verkeerd beeld en kan gevaarlijke gevolgen hebben. Regelmatig stuitte ik op accounts die me wijs maakten dat zij herstel hadden ontdekt, ze spoorde me aan om ook beter te worden maar waren zelf nog mager of aten bij lange na niet wat ik nodig had. Ik werd hier onzeker van. Onterecht triggerde dit mijn eetstoornis. Ze deden het vast niet expres, waren zelf ook verstrikt geraakt in eigen coping, maar hadden ze dan echt niet door dat het anderen op verkeerde ideeën kon brengen?

De gevaren van sociale media
Steeds meer wordt duidelijk dat social media een grote impact kan hebben op mensen met eetstoornissen. Je hebt een donkere kant die je steeds verder de eetstoornis in kan duwen. Maar je hebt ook een lichtere kant, die je juist kan helpen en ondersteunen om beter te worden. Mensen met eetstoornissen voelen zich vaak eenzaam in hun strijd, zoeken daarvoor naar ondersteuning online. Deze blog laat zien dat het twee kanten heeft. Bij het aanmaken van een account over je eetstoornis, is het van belang om te bedenken waarvoor je dit wil doen. Is het om herstelcontent te delen of is het om validatie te krijgen in jouw eetstoornis. Reacties van anderen dat het erg genoeg is. Als dit laatste het antwoord is, overweeg dan om geen account aan te maken. Voor je eigen veiligheid maar ook om dat van anderen.

Maar het heeft mij ook geholpen
Eenmaal verder in herstel, werd mijn algoritme ook lichter. Het ging nog steeds veel over eetstoornissen maar het had een hele andere lading gekregen. Zelf startte ik samen met een vriendin een herstelaccount op. Wij hadden allebei hele andere eetstoornissen maar zagen ook hoeveel overlap erin zat. We postte nooit iets over wat we aten of hoeveel we wogen. Het moest een veilige omgeving zijn, daar waar mensen ondersteuning en inspiratie vandaan konden halen. Met mijn eigen account volgde ik verschillende herstelaccounts, zodra ik merkte dat een account toch andere bedoelingen had, ontvolgde ik deze. Social media kan je niet verbieden in deze tijd, dus is het aan jezelf om het een herstelondersteunende omgeving te laten zijn.

Een herstelondersteunende omgeving creëren
Maar hoe creëer je dan een herstelondersteunende omgeving? Toen ik middenin mijn eetstoornis zat, vond ik dit een veel lastigere opgave dan toen ik al wat verder in herstel zat. Hieronder deel ik een aantal tips, hoe ik dit heb aangepakt:

Tip 1: Begrijp dat zij zelf ook vastzitten in een eetstoornis. Je ziet wellicht niet de ellende van hun eetstoornis. Wij weten allebei, hoeveel schade dat kan aanbrengen aan jezelf en aan je omgeving. Dun betekent niet gelukkig.

Tip 2: Hoe kan je nou herkennen dat een account herstelondersteuning biedt en niet uiteindelijk een account vol triggers blijkt te zijn? Vaak heb je grote platformen die herstelondersteuning bieden, dit zijn vaak veilige accounts. Richt jezelf daarop. Accounts zoals proud2bme, Isapower en 99 gram, praten over eetstoornissen zonder dat dit triggerend is. Je kan hier terecht als je opzoek bent naar lotgenoten contact, zonder dat het triggerend wordt.

Tip 3: Het is ook oké om een pauze te nemen. Misschien voel je dat je hierin niet voor jezelf kan zorgen op dit moment, dat je even geen herstelondersteunende keuzes kan maken. Dan is het ook dapper om te kiezen om de social media even offline te halen.

Tip 4: Praat. Praat. Praat. Zelf ben ik in opleiding tot therapeut, en heb ik binnen zorgorganisaties gemerkt hoe weinig mensen afweten van de online wereld. Praat erover met je therapeut, psycholoog of psychiater. Wat zie je op social media? Misschien dat je samen door je volgend mensen heen kan gaan, om samen te kijken welke accounts helpend voor je zijn en welke niet.

Sluit je ogen niet
Schaam je niet voor wat je tegenkomt op social media en wat je daarbij voelt. De eetstoornis is competitief en zal je willen voeden met giftige context. Door dit bespreekbaar te maken, doorbreek jij al taboe. Herstelbevorderende accounts kunnen dragend aanvoelen wanneer jij je alleen voelt. Bij triggerende accounts, blijft uiteindelijk de eenzaamheid hangen. Waar kies jij voor?

Literatuur

-          Branley, D. B., & Covey, J. (2017). Pro-ana versus Pro-recovery: A Content Analytic Comparison of Social Media Users’ Communication about Eating Disorders on Twitter and Tumblr. Frontiers in Psychology, 8, 1356. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01356
-          Feldhege, J., Moessner, M., & Bauer, S. (2021). Detrimental Effects of Online Pro–Eating Disorder Communities on Weight Loss and Desired Weight: Longitudinal Observational Study. Journal Of Medical Internet Research, 23(10), e27153. https://doi.org/10.2196/27153
-          Harkhoe MA, Offringa TM, Vermeiren RRJM, Nooteboom LA. De impact van sociale media op anorexia nervosa [The impact of social media on youths with anorexia nervosa]. Ned Tijdschr Geneeskd. 2024 Apr 18;168:D8110. Dutch. PMID: 38630074.
-          Jordan, G. L., García, M. D., Cano, M. M., Cubo, M. J., Díez, B. L., Martín, A. S., Esteban, P. S., Sánchez, P. M., Del Barrio, J. G., & Ayesa-Arriola, R. (2021). Can social media be beneficial for eating disorders? European Psychiatry, 64(S1), S703. https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2021.1861